Runy nordyckie, czyli tajemnicze pismo wikingów
W czasach starożytnych i średniowiecznych w cesarstwie rzymskim używano łaciny i greki, natomiast na terenie Europy Północnej posługiwano się runami. Obok run celtyckich i słowiańskich największe znaczenie odegrały runy nordyckie, które przez wieki były stosowane przez ludy germańskie. Tajemniczy alfabet, z którego korzystali m.in. wikingowie, nie służył jednak wyłącznie do zapisu fonemów jak to było w przypadku łaciny i greki.
Czym są runy i skąd pochodzą?
Runy nordyckie to system prostych znaków, którym posługiwano się do transkrypcji dźwięków, umożliwiając zapisywanie słów i zdań. Istniało wiele alfabetów runicznych, jednak najdłużej używano systemu zwanego FUTHARK, którego nazwa pochodzi o pierwszych sześciu run nordyckich (F, U, TH, A, R, K). Wersja rozszerzona zawiera 24 znaki, natomiast wersja uproszczona ma ich jedynie 16. Zgodnie z mitologią wikingów runy zostały podarowane ludziom przez boga Odyna jako narzędzie do odczytywania rzeczywistości. Z kolei historycy twierdzą, że ludy germańskie podczas tworzenia run nordyckich zainspirowały się pismem etruskim w czasach ożywionych kontaktów handlowych. Pierwsze runiczne zapiski datowane są na II wiek n.e.
Znaczenie run nordyckich
Każda runa odnosi się do poszczególnego dźwięku, a także ma przypisane dodatkowe znaczenie semantyczne (np. Isa oznacza słowo „lód). Każdy znak posiada szerokie znaczenie w zależności od kontekstu, a dawniej przypisywano go również konkretnemu nordyckiemu bogowi lub bogini. Runy wikingów rzeźbiono w drewnie lub kamieniu, by przynosiły szczęście i chroniły przed złym losem. Symbolami ozdabiano wszelakie przedmioty, takie jak broń, dzioby statków, rogi do spożywania napojów, biżuterię, a nawet budynki (tzw. mur pruski wywodzi się właśnie z systemu runicznego).
Wiedza tajemna
Słowo „runa” oznacza tajemnicę, bowiem pismo wikingów nie było systemem znaków przeznaczonym dla wszystkich. Wykreślanie i odczytywanie run nordyckich było domeną nielicznych, a tajemną wiedzę przekazywano jedynie ustnie. Dużą rolę w społeczeństwach wikingów czy plemion germańskich pełnili szamani, którzy za pomocą run oceniali szanse w zbliżających się potyczkach bitewnych, przepowiadali pogodę, wpływali na zwiększenie plonów czy wyzdrowienie chorych.
Pismo wikingów dziś
Obecnie runy nordyckie są uznawane za dziedzictwo kulturowe Skandynawii. Pismo wikingów było stosowane aż do XV wieku, a w Norwegii nawet do XVIII wieku. Do dziś runy można odnaleźć na wielu zabytkach, w kościołach czy na płytach nagrobnych. Dużą sławą wśród turystów cieszy się słynny kamień runiczny w Björketorp. Choć minęły czasy, kiedy runy nordyckie wiązano z bogami czuwającymi nad ludźmi, wiele osób nadal osób nadal z nich korzysta, traktując znaki jako rodzaj talizmanu. Niektórzy wykorzystują runy podobnie jak karty tarota - jako system podpowiedzi dotyczący obecnych w ich życiu energii.
Co oznaczają poszczególne runy?
Choć każda z run nordyckich kryje szerokie znaczenie zależne od kontekstu, warto przybliżyć chociaż ich podstawową symbolikę.
Fehu to runa przynosząca dobrobyt, bogactwo i nagrody za podjęte trudy.
Uruz to symbol postępu i wytrwałego kroczenia nową ścieżką. Jako że jej dosłowne znaczenie to „wół”, runa Uruz sprzyja zdrowiu i silnej woli.
Thurisaz to symbol ochronny i ostrzeżenie przed przeciwnościami losu. Oznacza ogromną siłę i mocne działanie, które powinno być właściwie ukierunkowane.
Ansuz poprawia zdolności komunikacyjne, sprzyja znalezieniu porozumienia i ułatwia wyrażanie uczuć.
Raido oznacza dosłownie „konia”. Runa reprezentuje podróż w sensie materialnym i duchowym. Wskazuje na zmianę, ruch oraz pomaga wzbudzić entuzjazm i zapał.
Kaunan to runa symbolizująca ogień i światło. Jest przydatna do medytacji i szukania nowych inspiracji.
Gebo w sensie dosłownym oznacza „dar”. Wskazuje na współpracę, miłość, radość i równowagę pomiędzy dawaniem i braniem.
Wunjo to runa nadziei i pozytywnej energii. Przynosi pomyślność w relacjach i pomoc w odnalezieniu sensu życia.
Hagalaz oznacza „grad”. Reprezentuje chaos, który jest potrzebny, aby zburzyć stary system myślenia i odkryć nowy. Oznacza odrodzenie.
Naudhiz to runa, której potencjałem jest cierpliwość i uważność. Pomaga skupić się na długoterminowych celach i uwolnić nierealne oczekiwania.
Isa oznacza dosłownie „lód” i jest symbolem unieruchomienia, stałości i stabilności. Sprzyja docieraniu do głębi istnienia.
Jera przynosi plony i nagrody za poniesione trudy zgodnie z powiedzeniem „zbierasz to, co zasiejesz”.
Eiwaz oznacza drzewo cis lub mityczne Drzewo Życia Yggdrasil. Runa symbolizuje oświecenie, przemianę i wieczność.
Pertho to ufność w nieznane i symbol tajemnicy. Runa chroni osoby, które widzą więcej.
Algiz oznacza „tarczę” i jest runą ochronna, przynosząca bezpieczeństwo.
Sowelo to symbol życia, energii i płodności. Wspiera w kontynuowaniu działań.
Teiwaz to znak wojownika. Oznacza honor, sprawiedliwość i poświęcenie w imię słusznej sprawy.
Berkana oznacza dosłownie „brzozę”. Jest to symbol bezwarunkowej miłości, płodności, nowego początku i bezpieczeństwa.
Ehwaz to runa symbolizująca dążenie do pełni swojego potencjału. Oznacza także współdziałanie, zdolności adaptacyjne, lojalność i partnerstwo.
Mannaz reprezentuje współdziałanie w dotarciu do wspólnego celu, synergię oraz przyjaźń.
Laguz to runa wody. Wzmacnia intuicję, kreatywność i zdolność panowania nad emocjami.
Ingwaz oznacza harmonię, a także miłość romantyczną, seksualność i płodność.
Dagaz to runa, której dosłowne znaczenie to „świt”. Symbolizuje przebudzenie oraz równowagę pomiędzy negatywną i pozytywną energią.
Othala reprezentuje umiłowanie tradycji, wrodzone talenty oraz dobrobyt utrwalany przez kolejne pokolenia.
W naszym sklepie znajdziesz wiele biżuterii z motywem nordyckich run oraz zestawy kamieni runicznych. Kliknij w poniższe zdjęcia, aby przejść na kartę produktu.
1. Zestaw naturalnych kamieni
2. Zestaw kościanych run nordyckich
